Kurhany w Puszczy Białowieskiej. Podsumowanie 5 lat prac archeologicznych

Zespół naukowców z Instytutu Archeologii UKSW pracował w Puszczy Białowieskiej od 2017 r. Większość badań przeprowadzona została nieinwazyjnymi metodami - za pomocą skanowania laserowego. Po pięciu latach badań odkryto wiele miejsc związanych z pobytem i działalnością człowieka.

- 789 kopców o różnorodnej funkcji, 577 kurhanów grzebalnych, 246 mielerzy, czyli miejsc, w których niegdyś wypalano na masową skalę węgiel drzewny, 54 smolarnie, 19 kompleksów starożytnych pól uprawnych, 30 transzei, 51 półziemianek i 17 cmentarzy wojennych – wyliczyła odkrycia dr Wawrzeniuk. - Wszystkie te obiekty pochodzą z różnych okresów – od pradziejów po II wojnę światową.

Największą niespodzianką było odkrycie dwóch konstrukcji, które początkowo wzięto za część fortyfikacji, jednak okazało się, że nie mają one nic wspólnego z funkcją obronną. Być może pełniły funkcję obrzędową, jednak ich przeznaczenia nie można zbadać bez przeprowadzenia prac wykopaliskowych.

Jedna z tych konstrukcji położona jest w Rezerwacie Ścisłym Białowieskiego Parku Narodowego, a druga na terenie Leśnictwa Wilczy Jar. Pierwsza ma średnicę 36 m i niewielki wał o szerokości 3 m. W rejonie budowli archeolodzy znaleźli słowiańską ceramikę z okresu wczesnego i późnego średniowiecza oraz pradziejowe zabytki krzemienne.

Druga konstrukcja jest dużo mniejsza, ma średnicę zewnętrzną około 17 m. Na wale i fragmencie majdanu odkryto zwarty bruk oraz płytką jamę i ślad po kołku. W sąsiedztwie znaleziono drobne przepalone kości zwierzęce oraz naczynie z okresu wpływów rzymskich. Dzięki analizom specjalistycznym szczątków organicznych ustalono, że miejsce to było użytkowane w dwóch okresach – IV-III wiekach p.n.e. i VII-X w. n.e.

Odnalezione ślady pól uprawnych pochodzą z różnych okresów, naukowcy odkryli także, że ludzie zasiedlali teren Puszczy Białowieskiej głównie na terenach wzniesionych z dostępem do rzek lub strumieni i zasiedlali te miejsca przez dłuższy czas.

Projekt badawczy trwał 5 lat, głównym koordynatorem była dr Joanna Wawrzeniuk, a szefem przedsięwzięcia - prof. Przemysław Urbańczyk.